Shkencëtarët kanë zbuluar se shkaku i dhjetëra mijëra tërmeteve pranë ishullit grek të Santorinit më herët këtë vit u shkaktua nga magma që lëvizte në një kanal nëntokësor për rreth tre muaj.

Për të kuptuar se çfarë shkaktoi më shumë se 25 mijë tërmete që përshkuan rreth 20 kilometra horizontalisht në shtresën e Tokës, studiuesit përdorën fizikën dhe Inteligjencën Artificiale. Çdo tërmet u trajtua si një sensor virtual dhe më pas IA-ja analizoi modelet e lidhura me ta.

Aktiviteti sizmik filloi nëntokë nën ishujt Santorini, Amorgos dhe Anafi në janar 2025. Ishujt përjetuan dhjetëra mijëra tërmete, shumë prej tyre mbi magnitudën 5.0 dhe të ndjeshme për banorët dhe turistët.

Shumë turistë u larguan, ndërsa vendasit frikësoheshin se vullkani nëntokësor Kolumbo mund të shpërthente ose se kjo ishte paralajmërim për një tërmet më të madh, si ai shkatërrues me magnitudë 7.7 që goditi rajonin në vitin 1956.

Shkencëtarët, të cilët botuan gjetjet në revistën Science, krijuan një hartë 3D të Tokës rreth Santorinit dhe harta e aktivitetit sizmik të çdo tërmeti, si dhe lëvizjet dhe tensionet në shtresën tokësore, rezultoi në një model të detajuar të shkakut të aktivitetit sizmik.

Ata zbuluan se ngjarja u shkaktua nga lëvizja horizontale e magmës nga Santorini dhe vullkani Kolumbo përmes një kanali 30 km të gjatë, më shumë se 10 kilometra nën shtratin detar. Vëllimi i magmës që lëvizte në shtresën tokësore mund të kishte mbushur rreth 200 mijë pishina olimpike.

Këto “intruzione magmatike” shkatërruan shtresat e shkëmbinjve, duke shkaktuar mijëra tërmete.

Për momentin, shkencëtarët thonë se duket se aktiviteti ka mbaruar.

Megjithatë, vullkanet mund të hyjnë në faza të zgjatura paqëndrueshmërie që zgjasin shumë vite, siç ka treguar aktiviteti i fundit vullkanik në jug-perëndim të Islandës.

Shkencëtarët theksuan se përdorimi i Inteligjencës Artificiale, i kombinuar me fizika bazike të shtresës tokësore dhe reagimin ndaj tensioneve, mund të transformojë monitorimin, kuptimin dhe parashikimin e aktivitetit vullkanik, duke ndihmuar në mbrojtjen e njerëzve në zonat sizmikisht aktive.