...
Ekspertët amerikanë vazhdojnë të ngrenë alarmin për rrezikun që i kanoset Ballkanit nga Rusia.
Nëpërmjet një analize të publikuar për “Bloomberg”, admirali amerikan James Stavridis thotë se presidenti rus Vladimir Putin ka në plan destabilizimin e disa vendeve në Ballkan në mënyrë që të hiqet vëmendja nga Ukraina.
“Në botën e sotme, pushtimi i paligjshëm i Presidentit Vladimir Putin në Ukrainën fqinje ndjek atë hark strategjik. Nëse ai fiton, është logjike që ai do ta kthejë vëmendjen te Moldavia, ndalesa e radhës në rrugën drejt Evropës Lindore – dhe ku një enklavë separatiste ruse, Transnistria, tashmë është e pushtuar nga Rusia.
Por ka një objektiv tjetër shumë tërheqës aty pranë: Ballkani Perëndimor. Shtrirja e trazuar e territorit në juglindje të Evropës përfshin katër anëtarë të qëndrueshëm të Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut: Kroacinë, Shqipërinë, Malin e Zi dhe Maqedoninë e Veriut. Por Kremlini i ka sytë te: Serbia, Kosova dhe kombi etnikisht i ndarë i Bosnjë-Hercegovinës. Si mund të kërkojë Putini të zgjerojë ndikimin rus dhe të minojë angazhimin e Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut dhe Bashkimit Evropian në këtë cep të rëndësishëm të Evropës?
Në vazhdën e shpërbërjes së Jugosllavisë, luftërat tepër të përgjakshme ballkanike midis 1991 dhe 2001 vranë deri në 105,000, shumë prej tyre civilë (8,000 burra dhe djem myslimanë, për shembull, u masakruan në Srebrenicë në korrik 1995). Tensionet mbeten midis katolikëve romakë në Kroaci, të krishterëve ortodoksë kryesisht në Serbi dhe myslimanëve në Shqipëri, Kosovë dhe Bosnjë.
Putini po kërkon të përfitojë nga kjo histori e papërfunduar. Ai e di se nëse vendet anëtare të NATO-s tërhiqen përsëri në policimin e një Ballkani të trazuar, ata do të shpërqendrohen nga fokusi i tyre në mbështetjen e Ukrainës.
Vitin e kaluar, ushtria serbe hyri në gatishmëri të lartë pas trazirave të protestuesve etnikë serbë brenda Kosovës, duke plagosur rreth 100 ushtarë të NATO-s; kjo e detyroi aleancën të dërgonte disa qindra paqeruajtës shtesë. Putin po e inkurajon qartë Serbinë që të bëjë presion mbi qeverinë e Kosovës të mbështetur nga NATO.
Ai po punon gjithashtu për të destabilizuar qeverinë e lëkundur të Bosnje-Hercegovinës, e cila është e ndarë në një presidencë trepalëshe të çuditshme me një përfaqësues të secilës prej tre zonave kryesore etno-fetare. Aktori politik më me përvojë është Dodik, i cili është i lidhur ngushtë me Moskën. Edhe një dekadë më parë, ai më thoshte për nevojën e shkëputjes së Republika Srpska, e cila do të shkatërronte në mënyrë efektive vendin. Pjesa e tij e pasme do të përputhej me vetë Serbinë, duke krijuar një shtet më të madh serb, të cilin Putini do ta miratonte me kënaqësi.
Siç ka thënë kundëradmirali në pension Mark Montgomery, i cili ishte oficeri i planeve të mia në Komandën Evropiane të SHBA-së: “Kjo është e njëjta lloj sfide me të cilën u përballëm një dekadë më parë – Putin përfiton nga nxitja e tenxheres diku tjetër në Evropë, duke u përpjekur të dobësojë besueshmërinë e NATO-s. dhe na largojnë nga mbështetja e Ukrainës.”- tha admirali amerikan.
Krahas forcave të stabilizimit, NATO duhet të jetë e ndërgjegjshme për përdorimin e Rusisë të të ashtuquajturës luftë hibride. Putini është i mirë në përdorimin e mediave sociale, fushatave të dezinformimit dhe propagandës pro-ruse për të krijuar tensione jashtë kufijve të tij. NATO duhet të përdorë rrjetet e veta të informacionit për të ekspozuar dhe kundërshtuar këto narrativa të rreme. Rusët mund të përdorin sulme kibernetike kundër rrjeteve të energjisë dhe objektivave të tjera jetike në Kosovë dhe pjesët joserbe të Bosnjës. Kjo do të krijonte konfuzion dhe do të rriste pakënaqësinë sociale. NATO mund të sigurojë sisteme më të mira të mbrojtjes kibernetike për aleatët dhe miqtë e Ballkanit.